हळदीला सोन्याचे दिवस येणार

देशात पहिल्यांदाच आयोजित करण्यात आलेल्या आंतरराष्ट्रीय हळद परिषदेचे आयोजन एनसीडीईएक्स (NCDEX) ने केले होते. या परिषदेला देशभरातून हळदीच्या मूल्य साखळीतील धोरणकर्ते, एफपीओ (FPOs), व्यापारी, कॉर्पोरेट्स, प्रक्रियादार आणि निर्यातदार उपस्थित होते.

आगामी काळातील हळदीचे व्यवहार सुरळीत होण्यासाठी एनसीडीईएक्स (NCDEX) आणि हळद संशोधन केंद्र हरिद्रा (Haridra) यांच्यात गुणवत्ता, ग्रेड, लागवडीच्या पद्धती, किंमत जोखीम व्यवस्थापन, वित्त इत्यादींबाबत जागरूकता करण्यासाठी पुढाकार घेण्यासाठी सामंजस्य करारावर देखील स्वाक्षरी करण्यात आली.

एकदिवसीय ग्लोबल हळद कॉन्फरन्सचा समारोप हळदीच्या उद्योग वाढीचा आणि विकासाचा मार्ग मोकळा करणार्‍या आव्हाने आणि संधींवर चर्चा करून संपन्न झाला.

हळदीला 'गोल्डन कमोडिटी' म्हणून संबोधले जाते. एनआयसीआर (NICR) (एनसीडीईएक्स (NCDEX) इन्स्टिट्यूट ऑफ कमोडिटी रिसर्च) आणि टेफला यांनी आयोजित केलेल्या परिषदेत हळदीच्या परिसंस्थेच्या भागधारकांचा मोठा सहभाग दिसून आला.

संपूर्ण हळद मूल्य शृंखला विकसित करण्यासाठी गुणवत्ता, दर्जा, लागवड पद्धती, किंमत जोखीम व्यवस्थापन, वित्त इ. बद्दल जागरूकता उपक्रमांमध्ये सहकार्य करण्यासाठी एनसीडीईएक्स (NCDEX) आणि हरिद्रा (Haridra) यांच्यात सामंजस्य करार देखील करण्यात आला.

हिंगोलीचे खासदार हेमंत पाटील बाळासाहेब ठाकरे हरिद्रा संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्राचे प्रमुख आहेत,ते म्हणाले, “हळद आता महाराष्ट्रातील शेतकर्‍यांसाठी आश्चर्यकारक रित्या फायदेशीर ठरत आहे. राज्यातील 7-8 जिल्ह्यांमध्ये सुमारे 25 लाख टन हळदीचे उत्पादन केले जाते जे आपल्या देशाच्या एकूण स्थानिक वापराच्या सुमारे 50% आहे.

याव्यतिरिक्त, महाराष्ट्रात काही ठिकाणी 5-6% कर्क्युमिन असलेली हळद पिकविली जात आहे, जी भारतात उत्पादित हळदीच्या सरासरी कर्क्यूमिन सामग्रीपेक्षा जवळजवळ दुप्पट आहे. हे पीक शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याचे प्रमुख साधन बनले आहे आणि आमचे आगामी संशोधन केंद्र या प्रक्रियेला पुढील स्तरावर नेईल,”

“कमोडिटी उत्पादन चक्राच्या विकासामध्ये असे प्लॅटफॉर्म महत्त्वाची भूमिका बजावतात कारण सर्व मूल्य साखळीतील सहभागींना एकाच ठिकाणी कमोडिटीच्या लागवडीपासून मूल्यवर्धन आणि निर्यातीपर्यंतच्या प्रक्रियेशी संबंधित प्रत्येक गोष्टीवर चर्चा करण्याची संधी मिळते. हे उद्योगाच्या एकूण कामकाजात सुसंवाद आणि सुसंगतता आणते. एक्सचेंज सर्व बाजारातील सहभागींसाठी व्यवहाराचे एक समान ठिकाण निर्माण करण्यावर आहे आणि या पहिल्या ग्लोबल हळद कॉन्फरन्सने आपले उद्दिष्ट यशस्वीरित्या साध्य केले आहे," असे एनसीडीईएक्स (NCDEX) चे एमडी (MD) आणि सीईओ (CEO), अरुण रास्ते म्हणाले.

या कार्यक्रमात हळद क्षेत्रातील विविध घटक, जसे की सर्वोत्तम उत्पादन पद्धती, विपणन, गुणवत्ता, किंमत जोखीम व्यवस्थापन आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापार यावर चर्चा करण्यासाठी एक व्यासपीठ तयार केले. नवीन तंत्रज्ञान, प्रक्रिया पद्धती आणि इनपुट डेव्हलपमेंट हळद व्यवसायात कशा प्रकारे क्रांती घडवत आहेत यावरही या परिषदेत प्रकाश टाकण्यात आला. पीक लागवडीवर लक्षणीय परिणाम करणाऱ्या हवामान परिस्थितीवर चर्चा करण्यात आली आणि हळद लागवडीवर होणार्‍या परिणामांविषयी माहिती दिली.

हळदीचे भाव ऐतिहासिक वाढले आहेत. शेतीमातेची आणि बाजाराची परिस्थिती पाहता हळदीचा क्विंटल चा भाव 23 हजारापर्यंत पोहोचेल असा अंदाज आहे. मार्केट नेहमी मागणी आणि पुरवठ्याच्या गणितावर आधारित असते. या परिषदेमध्ये मांडणी करताना श्रीकांत कुवळेकर म्हणाले, " हळद कितीही महाग झाली तरी माणसं हळद वापरायची बंद करत नाहीत किंवा स्वस्त झाली तरी माणूस दोन चमचे अधिक हळद वापरत नाही." एकंदरीतच कोविड नंतर हळदीचे मार्केट बदलले. शेतकऱ्यांसाठी जमिनीची बाजू म्हणजे हळद मार्केटला चांगले दर मिळेल पर्यंत साठवून ठेवता येणे शक्य आहे. त्यासाठी पायाभूत सुविधा आणि उभारणी साठी सरकारकडून मदतही होते.

जगात भारत सर्वात मोठा हळद उत्पादक आणि निर्यातदार आहे भारतामध्ये महाराष्ट्र सगळ्यात मोठा उत्पादक आहे. हिंगोली चे खासदार हेमंत पाटील यांनी हळदीसाठी जो काही पुढाकार घेतला आहे.

याशिवाय, या कार्यक्रमाने हळद क्षेत्रामधल्या नवीन संधींचा शोध घेतला, क्षेत्रातील औद्योगिक वाढीला चालना देण्यासाठी कल्पना आणि युक्त्या सूचित केल्या गेल्या.

हळद परिषदेचे सादरकर्ते एव्हरेस्ट मसाले (Everest Masale) असून त्याला हरिद्राने (Haridra) पाठबळ दिले होते. सीपीएआय (CPAI), शेअर इंडिया (Share India), ग्लोब (Globe), केडिया ऍडव्हायझरी (Kedia Advisory), कृष्णा कॅनव्हासिंग (Krishna Canvassing), सांगलीचे विवेक शाह, यूके खिमजी अँड कंपनी (UK Khimji & Co.), मनोहर ट्रेडिंग कंपनी (Manohar Trading Co.), सांगलीचे सतीश चौधरी, स्टारअॅग्री (StarAgri), पृथ्वी फिनमार्ट (Prithvi Finmart), स्वानी स्पाइसेस (Swani Spices), फिंडॉक Findoc), आयएसएफइए (ISFEA), पिनॅकल (Pinnacle), एंजल वन (Angle One), जेआर स्पाइसेस (JR Spices), एसएमसी (SMC) आणि नीलकंठ कॉर्पोरेशन (Neelkanth Corporation) असे इतर भागीदार परिषदेमध्ये सामील झाले होते.

एनआयसीआर (NICR) बद्दल:

कमोडिटी मार्केटमध्ये संशोधन आणि जागरूकता वाढवण्यासाठी, 2007 मध्ये नॅशनल कमोडिटी अँड डेरिव्हेटिव्ह एक्सचेंज (एनसीडीइएक्स (NCDEX)) ची 100% सहाय्यक उपकंपनी म्हणून स्थापना झालेली एनसीडीइएक्स (NCDEX) इन्स्टिट्यूट ऑफ कमोडिटी मार्केट्स अँड रिसर्च (एनआयसीआर (NICR)) वचनबद्ध आहे. शेतमालाच्या काढणी नंतरच्या बाजारपेठेमधल्या गतिशीलतेवर मुख्य भर देऊन देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय एनजीओ (NGOs), तसेच कॉर्पोरेट क्लायंटसाठी व्यावहारिक संशोधन आणि सल्लामसलत आयोजित करण्यात एनआयसीआर (NICR) ची महत्त्वपूर्ण भूमिका असते.