अमेरिकेन अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीत कमला हॅरिस प्रबळ

अमेरिकेतील अध्यक्षीय निवडणुकीसाठी आता चित्र स्पष्ट होताना दिसत आहे. अध्यक्ष जो बिडेन यांनी निवडणुकीच्या शर्यतीतून माघार घेतल्यानंतर लगेचच माजी राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा आणि त्यांच्या पत्नी मिशेल ओबामा यांनीही कमला हॅरिस यांना पाठिंबा दिला आहे. बराक ओबामा यांनी एक व्हिडिओ जारी करून याची घोषणा केली. त्यात बराक ओबामा म्हणाले की, त्यांना आणि मिशेल यांना कमला हॅरिसला पाठिंबा दिल्याचा अभिमान वाटतो

दरम्यान, अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष आणि रिपब्लिकन पक्षाचे अध्यक्षपदाचे उमेदवार डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सांगितले की, उपराष्ट्रपती कमला हॅरिस या देशावर राज्य करण्यास पात्र नाहीत. बिडेन यांच्या माघारीनंतर, हॅरिस (५९) हे आता संभाव्य डेमोक्रॅटिक उमेदवार आहेत आणि ऑगस्टमध्ये होणाऱ्या 'डेमोक्रॅटिक नॅशनल कन्व्हेन्शन'मध्ये त्यांना पक्षाचे अध्यक्षपदाचे उमेदवार म्हणून अधिकृतपणे घोषित केले जाईल. ट्रम्प म्हणाले, 'कमला हॅरिस या अमेरिकेच्या इतिहासातील सर्वात उदारमतवादी निवडून आलेल्या राजकारणी आहेत. ती कधी सत्तेवर आली तर या देशाला उद्ध्वस्त करेल. हे आम्ही होऊ देणार नाही. तर कमला हॅरिस ह्या सुध्दा डोनाल्ड ट्रम्प बरोबर टीव्हीवर डिबेट करण्यास तयार आहे असे जाहीर करून आपले इरादे स्पष्ट केले आहेत

जगातील सर्वात बलाढ्य लोकशाही असलेल्या अमेरिकेत वर्षअखेरीस होणाऱ्या राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीत उपराष्ट्रपती कमला हॅरिस ह्या आपले नशीब आजमावत आहेत, असे दिसते. आतापर्यंत अध्यक्षपदासाठी डेमोक्रॅटिक पक्षाचे उमेदवार म्हणून जोरदार दावा करणाऱ्या जो बिडेन यांनी या निवडणुकीच्या शर्यतीपासून स्वतःला दूर केले आहे. वाढत्या वयामुळे शर्यतीतून बाहेर पडण्याचा दबाव वाढत असताना बिडेनने हे पाऊल उचलले. टीव्ही डिबेटमध्ये रिपब्लिकन पक्षाचे उमेदवार माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्यापेक्षा मागे पडल्यानंतर, वृद्ध बिडेन यांच्यापेक्षा ट्रम्प हे प्रबळ दावेदार असल्याचे दिसत होते, परंतु कमला हॅरिस डेमोक्रॅटिक पक्षाचे उमेदवार म्हणून उदयास आल्याने चित्र बदलले आहे. आता ट्रम्प हे बिडेन यांच्या जागी सर्वात वयस्कर उमेदवार ठरले आहेत. ह्या मध्ये

मात्र, सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे विद्यमान राष्ट्राध्यक्ष जो बिडेन यांनी उपराष्ट्रपती कमला हॅरिस यांच्या उमेदवारीला पाठिंबा दिला आहे. त्यामुळे ही निवडणूक आता चुरशीची बनली आहे. कमला हॅरिस या अमेरिकेच्या इतिहासातील पहिल्या कृष्णवर्णीय महिला अध्यक्षपदाच्या दावेदार आहेत. डेमोक्रॅट्ससाठी, ही एक जोखीम त्यांना घ्यावी लागेल. वास्तविक, ट्रम्प हे अमेरिकेतील पांढरपेशा वर्चस्वाचे प्रबळ समर्थक आहेत. कमला यांची उपाध्यक्षपदासाठी निवड करून बिडेन यांनीही अशीच जोखीम पत्करली होती. मात्र, हळूहळू अमेरिकेतील डेमोक्रॅट्स उघडपणे कमला यांच्या बाजूने येऊ लागले आहेत. मात्र, पुढील महिन्यात शिकागो येथे होणाऱ्या डेमोक्रॅट्सच्या राष्ट्रीय अधिवेशनात कमला यांची उमेदवारी निश्चित केली जाईल. कमला यांची सकारात्मक बाजू म्हणजे बिडेन यांच्यानंतरचे दुसरे संवैधानिक पद त्यांच्याकडे आहे. साहजिकच महिला आणि कृष्णवर्णीय उमेदवाराची उमेदवारी लोकशाहीवादी क्वचितच नाकारू शकतील. तथापि, कमला यांना त्यांच्या उपराष्ट्रपती कार्यकाळातील काही अपयशाचा फटकाही सहन करावा लागणार आहे. विशेषत: अवैध स्थलांतरितांच्या मुद्द्यावरून त्यांच्यावर टीका होत आहे. मात्र, गर्भपाताच्या हक्काच्या मुद्द्यावर तो यशस्वी ठरला आहे. आता कमला यांच्या दाव्याने ट्रम्प यांच्यासमोरील आव्हाने वाढली आहेत. तथापि, कमला यांच्या दाव्याला महत्त्वाकांक्षी डेमोक्रॅट्सकडून आव्हान दिले जाऊ शकते. सध्या कमला हॅरिस यांच्या आगमनाने अमेरिकेच्या अध्यक्षपदाची निवडणूक खूपच रंजक बनली आहे. डेमोक्रॅट्सना विरोध करण्यासाठी रिपब्लिकनना नवीन मुद्दे निर्माण करावे लागतील.

खरं तर, कमला, भारतीय वंशाची आई आणि जमैकन-मूळचे वडील डोनाल्ड हॅरिस यांची मोठी मुलगी, भारतीय म्हणून पाहिली जाते. मात्र, त्यांची भारत आणि भारतीय संस्कृतीशी असलेली ओढ किती भावनिक आणि किती राजकीय आहे हे सांगणे कठीण आहे. अमेरिकेतील भारतीयांच्या एका वर्गाचा असा विश्वास आहे की ती भारतीयांपेक्षा आफ्रिकन समुदायातील कृष्णवर्णीयांच्या प्रश्नांवर अधिक सक्रिय आहे. मात्र, भारतीयांमध्ये ती भारतीय वंशाची तिची ओळख अधोरेखित करत आहे. उपराष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकीतही, ती भारतीयांना आकर्षित करण्यासाठी तिच्या भूतकाळाचा आणि तामिळनाडूमधील तिच्या माहेरच्या घराशी संबंधित अनुभवांचा उल्लेख करत आहे. कमला हे बहुआयामी व्यक्तिमत्व असलेल्या राजकारणी आहेत यात शंका नाही. यामुळेच कमला हॅरिस यांची उपराष्ट्रपतीपदासाठी निवड झाली त्यावेळी बिडेन यांनी मी देशासाठी नवीन नेतृत्व तयार करत असल्याचे सांगितले होते. आज ते राष्ट्रपतीपदाचे उमेदवार बनल्याने तो क्षण आल्याचे दिसते.

एकट्या मुलीला परदेशात शिकण्याची परवानगी देणे अत्यंत कठीण मानले जात असताना चेन्नई येथे जन्मलेली तिची आई श्यामला गोपालन यांनी सातासमुद्रापार अमेरिकेत जाण्याचे धाडस दाखवले हे विशेष. दिल्ली विद्यापीठातून पदवी घेतल्यानंतर, पोषण आणि एंडोक्राइनोलॉजीमध्ये पीएचडी करण्यासाठी ती 1958 मध्ये अमेरिकेत गेली. पुढे ती स्तनाच्या कर्करोगाच्या क्षेत्रात संशोधक बनली. पुढे बर्कलेमध्ये मानवी हक्कांसाठी लढत असताना, श्यामला डोनाल्ड हॅरिसच्या संपर्कात आली आणि त्याच्याशी लग्न केले. नंतर, हॅरिसपासून घटस्फोट घेतल्यानंतर, श्यामलाने कमला आणि तिची बहीण माया यांना भारतीय मूल्यांनी वाढवले.

आज जरी कमला या अमेरिकेतील प्रतिष्ठित कृष्णवर्णीय नेत्या असल्या तरी तिने भारताशी असलेले आपले संबंध कधीच नाकारले नाहीत. ऑकलंड, कॅलिफोर्निया येथे जन्मलेल्या कमलाने हार्वर्ड विद्यापीठातून शिक्षण घेतले. त्यानंतर कॅलिफोर्निया विद्यापीठातून कायद्याची पदवी घेतल्यानंतर त्यांनी कायद्याची प्रॅक्टिस सुरू केली. 2014 मध्ये, तिने ज्यू वकील डग्लस ॲमहॉप यांच्याशी ज्यू आणि भारतीय परंपरांनुसार लग्न केले. मात्र, आफ्रिकन अमेरिकन राजकारणी अशी त्यांची प्रतिमा निर्माण झाली आहे. एक कारण म्हणजे अमेरिकेतील भारतीय आणि आफ्रिकन वंशाच्या लोकांची निर्णायक मते पाहता कमला यांच्या अध्यक्षपदाच्या दाव्याला बिडेन यांनी पाठिंबा दिला आहे. आज अमेरिकेत कमला हॅरिसची प्रतिमा उदारमतवादी, आधुनिक मूल्यांचा पुरस्कार करणारी आणि मानवी हक्कांसाठी लढणारी स्त्री अशी निर्माण झाली आहे. निःसंशयपणे, कमला हॅरिस एक स्पष्ट वक्ता आणि करिष्माई नेत्या आहेत. जे 2016 मध्ये सिनेटर, कॅलिफोर्नियाचे ऍटर्नी जनरल होत्या जरी, अमेरिकेत स्थायिक झालेल्या चाळीस लाख भारतीय अमेरिकन लोकांपैकी बहुतेकांचे असे म्हणणे आहे की त्यांच्या अध्यक्षपदामुळे भारताचा दर्जा वाढेल, परंतु काहींचे मत आहे की काश्मीर इत्यादी मुद्द्यांवर त्यांचा भारताकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन फारसा सकारात्मक नाही.

कमला हॅरिस ह्या अमेरिकेच्या पहील्या राष्ट्राध्यक्ष होतात की नाही हे येणारा काळ ठरवेल