इंडिया आघाडीला बगल देत नितीशकुमार एनडीए मध्ये सामील.... वाचा विकास मेश्राम यांचा सविस्तर लेख

काही काळापासून बिहारमध्ये राष्ट्रीय जनता दल आणि जनता दल युनायटेड यांच्या मधील युती सैल होणार असल्याची अटकळ होती. रविवारी सकाळी नितीश यांनी मुख्यमंत्रिपदाचा राजीनामा दिल्याने आणि संध्याकाळी मुख्यमंत्रिपदाची शपथ घेतल्याने त्या अंदाजांना खीळ बसली. आयाराम-गयाराम हा वाक्प्रचार बिहारमध्ये पुन्हा खरा ठरला. नितीश यांनीही महाआघाडीपासून वेगळे होण्याची घोषणा केली आहे. 2022 मध्ये एनडीए आघाडीपासून वेगळे झालेले नितीश पुन्हा एनडीएसोबत मुख्यमंत्री झाले आहेत. निःसंशयपणे, त्यांचे एनडीएमध्ये सामील होणे हा विरोधी इंडिया आघाडीसाठी मोठा धक्का आहे. तेही लोकसभेच्या निवडणुका अगदी जवळ आल्यावर. मात्र, भाजपने उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र आणि बिहार या चार मोठ्या राज्यांमध्ये आपल्या बाजूने समीकरण वळवले आहे, जे दिल्लीतील सत्तेच्या मार्गासाठी महत्त्वपूर्ण आहेत. बिहारचे भाजपचे ज्येष्ठ नेते सुशील मोदी यांचे विधान, खुप काही अधोरेखित करते ज्यात ते म्हणाले होते की, राजकारणातील दरवाजे कधीही पूर्णपणे बंद होत नाहीत, तेही समोर आले आहे. मात्र, गुड गव्हर्नन्स बाबू म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या नितीशकुमार यांच्या विश्वासार्हतेवर याचा परिणाम नक्कीच होणार आहे. पण एक मात्र नक्की की आज शुद्धतेचे आणि मूल्यांचे राजकारण केवळ मत गोळा करण्याच्या राजकारणाने घेतले आहे. विरोधी आघाडीचे शिल्पकार असलेले नितीशबाबू आता एनडीएचा भाग असल्याचा प्रचार भाजप आता जोरदारपणे करेल. एका दगडात अनेक पक्षी मारून भाजपने विरोधकांची धार बोथट केली आहे, यात शंका नाही.

मात्र यावेळी विधानसभेत बहुमत सिद्ध करण्यावरून संघर्ष होऊ शकतो. याचे कारण विधानसभा अध्यक्ष अवध बिहारी चौधरी हे राष्ट्रीय जनता दलाचे नेते आहेत. त्यामुळेच नितीश यांच्या पक्षातील काही आमदारांनी विश्वासदर्शक ठरावाच्या विरोधात मतदान केल्यास सभापती त्यांना स्वतंत्र गट म्हणून मान्यता देतील आणि त्यानंतर अपात्रतेचे प्रकरण प्रदीर्घ काळ सुरू राहील, असे बोलले जात आहे. बिहारमध्ये जनता दल (यू) आणि भाजपच्या नव्या सरकारला साधे बहुमत असेल हे विशेष. 243 सदस्यीय बिहार विधानसभेत भाजपचे 78, जनता दल यू चे 45 आणि हिंदुस्थान अवाम मोर्चाचे चार आमदार आहेत. सरकारला एका अपक्ष आमदाराचा पाठिंबा असेल, त्यामुळे एकूण संख्या 128 होईल, जी बहुमतापेक्षा सहा अधिक आहे. दुसरीकडे, राष्ट्रीय जनता दल 79 जागांसह सर्वात मोठा पक्ष आहे आणि त्यात काँग्रेसचे 19 आमदार आणि डाव्या पक्षांचे 16 आमदार आहेत. असदुद्दीन ओवेसी यांच्या पक्षातील एका आमदाराचा पाठिंबा जोडल्यास त्यांची संख्या ११५ होईल. त्यामुळे नितीश यांच्या पक्षाच्या सात-आठ आमदारांनी विश्वासदर्शक ठरावाच्या विरोधात मतदान केल्यास सरकार पडू शकते. दरम्यान, लालू प्रसाद यांनी हिंदुस्थान अवाम मोर्चाचे नेते जीतन राम मांझी यांचा मुलगा संतोष सुमन यांना उपमुख्यमंत्री करण्याचा प्रस्ताव देऊन फोडण्याची खेळी केल्याचेही वृत्त आहे. मात्र दुसरीकडे काँग्रेसचे आमदार फोडण्याचेही प्रयत्न सुरू झाले आहेत.

नितीशकुमार, अत्यंत मर्यादित टक्केवारी असलेल्या बिहार मधील एका जातीचे नेते असलेल्या नितीश यांनी राज्यात तिसऱ्या क्रमांकाचा पक्ष असूनही मुख्यमंत्रीपद कायम ठेवले आहे. त्याचबरोबर मोदींच्या तिसऱ्या विजयाचा मार्गही सुकर झाला आहे. एकेकाळी २०२२ मध्ये एनडीए आघाडीपासून फारकत घेतल्यानंतर भाजप नेते अमित शहा म्हणाले होते की, नितीश एनडीएमध्ये परतणार नाहीत. मात्र राजकीय समीकरणांनी त्यांचे पुनरागमन सुनिश्चित केले. जे विरोधी ऐक्याचे शिल्पकार होते आणि ज्यांच्या नेतृत्वाखाली भारत आघाडीची पाटणा येथे पहिली बैठक झाली, ते आता एनडीएचा भाग आहेत, असे म्हणण्याची संधी आता भाजपला मिळाली आहे. आता नितीश यांच्या वक्तव्याच्या आधारेच इंडिया आघाडीवर हल्ले केले जातील. मात्र, वारंवार बाजू बदलून सत्ता गाजवणारा नेता अशी नितीशकुमार यांची ओळख पुन्हा एकदा पक्की झाली आहे. अशाप्रकारे बिहारमध्ये इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंग आणि सोशल इंजिनिअरिंग केलेल्या नितीश यांनी लोकसभा निवडणुकीत प्रबळ विरोधी पक्ष असलेल्या इंडिया आघाडीचे स्वप्न भंगले आहे. एकेकाळी जयप्रकाश नारायण यांच्या चळवळीतून तयार झालेल्या नितीशकुमार यांनी नंतर आपले सहकारी लालूप्रसाद यादव आणि जॉर्ज फर्नांडिस यांच्यापासून दुरावत सत्तेचा मार्ग शोधला. आपल्या पाच दशकांच्या राजकारणात ते सोयीप्रमाणे सतत बाजू बदलत राहिले. 1996 मध्ये भाजपसोबत युती केली. अटलबिहारी वाजपेयी सरकारमध्ये अनेक खात्यांमध्ये ते केंद्रीय मंत्रीही होते. मग बिहारमध्ये लालू यादवांचा पर्याय म्हणून ते उदयास आले. गेल्या दशकात त्यांनी पाचव्यांदा बाजू बदलली आहे.

विकास परसराम मेश्राम

मु.पो. झरपडा ता. अर्जुनी मोरगाव

जिल्हा - गोंदिया

मोबाईल नंबर 7875592800

vikasmeshram04@gmail.com