पुण्यात नऊ जणांविरूध्द MCOCA दाखल, आंतरराष्ट्रीय लोन ऍप रॅकेट असण्याची शक्यता
पुणे पोलिसांनी लोन अ‍ॅप्सशी संबंधित गुन्ह्यांप्रकरणी अटक केलेल्या नऊ जणांविरुद्ध महाराष्ट्र संघटित गुन्हेगारी नियंत्रण कायदा म्हणजेच MCOCA अंतर्गत गुन्हा दाखल केला आहे.
लोन अ‍ॅप्सच्या माध्यमातून चालणारे एक मोठे ऑनलाइन खंडणी रॅकेटच्या आंतरराष्ट्रीय लिंक्स आणि मास्टरमाइंड हे चीन आणि दुबईचे असल्याचा संशय पुणे पोलिसांनी व्यक्त केला आहे. विशेषतः पुण्यातील गुन्हेगारी टोळ्यांविरुद्ध पोलीस आयुक्त अमिताभ गुप्ता यांच्या देखरेखीखाली MCOCA कायद्यांतर्गत नोंद झालेला हा १०० वा गुन्हा आहे.
शहरातील पीडितांनी लोन अॅप ऑपरेटर्सविरुद्ध ऑनलाइन खंडणीच्या दाखल केलेल्या दोन तक्रारींची चौकशी करताना सायबर पोलिसांनी गेल्या महिन्यात बेंगळुरूमध्ये दोन बनावट कॉल सेंटर्सचा नुकताच पर्दाफाश केला. आतापर्यंत 18 जणांना अटक करण्यात आली आहे. पोलिसांनी देशातील लोन अॅप रॅकेटर्सनी लक्ष्य केलेल्य सुमारे एक लाख नागरिकांचा डेटा गोळा केला आहे.
ज्या नऊ जणांविरुद्ध मोक्का लावण्यात आला आहे त्यात सोलापूर येथील टोळीचा संशयित म्होरक्या धीरज भरत पुणेकर (३६) याच्यासह श्रीकृष्ण गायकवाड (२६, रा. हडपसर, पुणे), स्वप्नील नागटिळक (२९), प्रमोद रणसिंग (४३) यांचा समावेश आहे. सोलापूरचा सॅम्युअल कुमार (४०), सय्यद पाशा (२३), मुबारक बेग (२२) कर्नाटक, मुजीब कंडियाल ऊर्फ इब्राहिम (४२), मोहम्मद मनियत (३२) केरळ. पुणेकरांनी ही टोळी तयार केली असून, गेल्या 10 वर्षांत बनावट जाहिराती आणि ऑनलाइन कर्ज अर्जाद्वारे गुन्हे केले, असे पोलिसांनी सांगितले.
पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, फसवणूक करणाऱ्यांनी बनवलेले अनेक ऑनलाइन लोन अ‍ॅप्स गुगल प्ले स्टोअरवर उपलब्ध झाले. या लोन अ‍ॅप्ससाठी काम करत असल्याचा दावा करणारे लोक लोकांना कॉल करतात आणि त्यांना त्यांच्या सेल फोनवर अ‍ॅपप्लिकेशन डाउनलोड करण्यास सांगतात. एकदा लोन अॅप डाऊनलोड केल्यावर, त्याचे ऑपरेटर वापरकर्त्याच्या सेल फोनमधील गॅलरीमध्ये सेव्ह केलेली कॉन्टॅक्ट लिस्ट, छायाचित्रे आणि व्हिडिओमध्ये प्रवेश मिळवतात, अशी माहिती पोलिसांनी दिली. शिवाय अॅप डाउनलोड केल्यानंतर काही मिनिटांतच, वापरकर्त्याला 500 ते 7,000 रुपयांपर्यंतचे कर्ज तात्काळ दिले जाते. लोन अॅप वापरकर्त्यांनी कर्ज मागितले नसले तरीही त्यांच्या बँक खात्यात पैसे हस्तांतरित केले जातात, असेही पोलिसांनी सांगितले.
एका आठवड्याच्या आत, लोन अॅप ऑपरेटर 30 ते 300 टक्के व्याजदरासह कर्जाची परतफेड करण्याची मागणी करत फोन कॉल करू लागतात. त्यानंतर ऑपरेटर लोन अॅप वापरकर्त्यांच्या फोटोंसोबत अश्लील सामग्रीसह छेडछाड करतात आणि त्यांच्या फोनच्या संपर्क यादीतील लोकांना ते प्रसारित करतात. अशा प्रकारे, लोन अॅप वापरकर्त्यांना बदनाम करण्याची धमकी देऊन त्यांच्याकडून पैसे उकळले जातात, छळाची पातळी इतकी आहे की वापरकर्त्यांना ऑनलाइन व्यवहारांद्वारे वेगवेगळ्या बँक खात्यांमध्ये खंडणीचे पैसे हस्तांतरित करण्यास भाग पाडले जाते.
हे पैसे नंतर देशाच्या विविध भागात आणि परदेशातील प्रमुख रॅकेटर्सनी बँक खात्यातून काढले आहेत. अशी माहिती पोलिसांनी दिली. नुकत्याच घडलेल्या एका घटनेत, पीडितेचा छळ करण्यात आला आणि, या वर्षाच्या जूनपर्यंत, लोन अॅप फसवणूक करणाऱ्यांनी ऑपरेट केलेल्या वेगवेगळ्या बँक खात्यांमध्ये सुमारे 13.87 लाख रुपये ट्रान्सफर केले. दुसर्‍या प्रकरणात, एका महिलेला लोन अॅप ऑपरेटर्सकडून धमकावण्यात आले आणि तिचा गैरवापर करण्यात आला आणि या वर्षी फेब्रुवारी ते जून दरम्यान तिच्याकडून ऑनलाइन 1.11 लाख रुपये उकळले गेले.
ऑगस्टमध्ये, पुण्यातील एका तरुणाने "लोन ऍप" ऑपरेटर्सच्या छळामुळे आत्महत्या केली. सप्टेंबरमध्ये नोंदवलेल्या दुसर्‍या घटनेत, कर्जाची परतफेड करण्यासाठी लोन अॅप कर्मचार्‍यांकडून वारंवार कॉल येत असलेल्या एका महिलेने तिच्या 70 वर्षीय आजीची हत्या केली आणि तिच्या मौल्यवान वस्तू लुटल्याचा आरोप आहे.
सप्टेंबर 2020 पासून, 100 टोळ्यांमधील 670 आरोपींविरुद्ध मकंच अमिताभ गुप्ता यांनी 20 सप्टेंबर 2020 रोजी पुणे शहर पोलिस आयुक्तपदाचा पदभार स्वीकारल्यापासून, 100 टोळ्यांतील 670 जणांवर MCOCA दाखल करण्यात आला आहे. 20 सप्टेंबर 2020 ते 31 डिसेंबर 2020 दरम्यान 54 आरोपींचा समावेश असलेल्या सात टोळ्यांविरुद्ध MCOCA दाखल करण्यात आला. पुढच्या वर्षी 56 टोळ्यांतील तब्बल 400 आरोपींवर MCOCA अंतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला. जानेवारी 2022 पासून आतापर्यंत 37 टोळ्यांमधील 216 जणांवर MCOCA दाखल करण्यात आला आहे. यामध्ये बंडू आंदेकर, नीलेश घायवळ, सचिन पोटे, बापू नायर, सूरज ठोंबरे, महादेव अडलिंगे आणि अक्रम पठाण यांच्या कुख्यात टोळ्यांचा समावेश असल्याचे पोलिसांनी काढलेल्या प्रसिद्धी पत्रकात म्हटले आहे. या टोळ्यांविरुद्ध अंमली पदार्थांचा व्यापार, अवैध दारू निर्मिती, खून, खंडणी व गंभीर गुन्ह्यांचा समावेश आहे.
