ड्रग्ज म्हणजे काय? आणि याचे प्रकार असतात तरी किती?

सध्या मुंबई पोलिसांची ड्रग्जविरोधी कारवाई सुरु आहे. त्यात अनेक ड्रग्ज विकणाऱ्या पान टपऱ्यांवर कारवाई करण्यात येत आहे. त्यामुळे ड्रग्ज काय आहे आणि त्याचे प्रकार जाणून घेणं महत्वाचं ठरतं.

ड्रग्जचे विविध प्रकार आहेत. त्यामध्ये प्रामुख्याने हेरॉईन, कोकेन आणि मरिजुआणा या तीन प्रकारांचा समावेश होतो.

हेरॉईन

हेरॉईन हे मॉर्फिनपासून तयार केलेले एक ओपिओइड औषध आहे. जे अफूच्या खसखस वनस्पतीपासून मिळते. हे सामान्यत: पांढरे किंवा तपकिरी पावडर स्वरूपात मिळते. "ब्लॅक टार हेरॉईन" म्हणून देखील याला ओळखले जाते. हे दिसायला अगदी वितळलेल्या कॅटबरी सारखे असते. हेरॉईन अत्यंत व्यसनाधीन असून याची लवकर लत लागते. याचे सेवन इंजेक्शन, किंवा धूम्रपान स्वरूपात केले जाते. हे आनंद, वेदना आराम आणि विश्रांतीची भावना निर्माण करते. मात्र यामुळे शारीरिक तसेच मानसिक त्रास होतो.

कोकेन

कोकेन हे एक उत्तेजक औषध आहे. जे कोका या वनस्पतीपासून मिळते. हे सहसा पांढऱ्या पावडरच्या स्वरूपात असते. क्रॅक कोकेन म्हणून यास ओळखले जाते.

याचे देखील सेवन इंजेक्शन तसेच धुम्रपान स्वरूपात केले जाते. कोकेन मध्यवर्ती मज्जासंस्थेला उत्तेजित करते. उत्साहाची भावना, ताकत आणि उच्च सतर्कता कोकेन निर्माण करते. अतिप्रमाणात याचे सेवन केल्याने हृदय, रक्तवाहिन्यासंबंधी समस्या, पॅरानोईया आणि व्यसन-संबंधित समस्यांसह शारीरिक तसेच मानसिक आरोग्यावर हानिकारक परिणाम होते

मारिजुआना

मारिजुआना, ज्याला भांग किंवा गांजा म्हणून देखील ओळखले जाते. हे कॅनॅबिस सॅटिवा वनस्पतीपासून बनविलेले एक औषध आहे. हे विशेषत: धूम्रपान ,बाष्पीभवन किंवा खाद्यपदार्थांच्या स्वरूपात घेतले जाते. मारिजुआनामध्ये मन बदलणारे रसायन THC (टेट्राहाइड्रोकानाबिनॉल) असते. विश्रांती, बदललेली समज आणि भूक वाढवण्याचे काम करते. हेरॉईन किंवा कोकेनच्या तुलनेत हे कमी व्यसनाधीन असले तरी, जास्त किंवा दीर्घकाळापर्यंत याचे सेवन केल्याने स्मृती, आकलनशक्ती आणि मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतात.

या वेतिरिक्त देखील अनेक नशा करण्यात येतात. मुंबईमध्ये अशा नशेला 'सस्ती नशा' देखील म्हटलं जातं.

बटन

बटन हे नाव आपण रेल्वे स्टेशन , तसेच झोपडपट्टी इलाख्यात राहणाऱ्या मुलांकडून ऐकलं असेल. बटन म्हनजेच झोपेची गोळी . याच्या अति सेवनाने मृत्यू देखील होतो. 16 ते 23 वयोगटातील मुले याच सेवन मोठ्या प्रमाणात करतात.

बटन व्यतिरिक्त देखील नशेसाठी सुलोचन, फिनेल, खोकल्याचे औषध यांचा सर्रास वापर होतो. यामुळे तरुणाई नशेच्या विळख्यात अडकली आहे. याच कारणास्तव गुन्हेगारी देखील वाढत आहे.

या सर्व नशेच्या वापरामुळे अनेक कुटुंबांचे जीवन नष्ट झाले आहे. कित्येक आई-वडिलांनी आपले तरुण वयातील मुले गमावली आहेत. तुमच्‍या ओळखीची एखादी व्यक्ती या व्‍यसनाशी झुंज देत असल्‍यास, हेल्थकेअर प्रदाते, व्यसनमुक्ती तज्ञ किंवा जवळच्या सहाय्यक गटांकडून मदत आणि समर्थन मिळवणे गरजेचे आहे.